چاقی در طب سنتی ایران

سابقه و هدف: در واکنش به نگرانی های روزافزون درباره معضل چاقی، سازمان های بهداشت سراسر جهان در جستجوی راه کارهایی جهت کنترل این عارضه اند. بر اساس مطالعات، داروهای شیمیایی موجود جهت چاقی، اثر بخشی اندکی داشته و از همه مهم تر، عوارضی را باعث می‌شوند که منجر به محدودیت مصرف آن ها می‌شود. از طرفی گرایش مردم به مصرف گیاهان دارویی در سال های اخیر افزایش یافته است. طب سنتی ایران نیز به عنوان یک مکتب طبی به این معضل توجه ویژه داشته و آن را یک بیماری می‌داند. در این تحقیق با مرور کتب اصلی طب سنتی عارضه چاقی مورد ارزیابی قرار گرفته و به بررسی دیدگاه طب سنتی از لحاظ درمان و روش های رفع آن پرداخته شده است. مواد و روش‌ها: بدین منظور سه دسته مهم از کتب سنتی مرتبط شامل کتب پزشکی، مفردات و قرابادین با پوشش زمانی 900 ساله مورد بررسی و تحقیق قرار گرفت. یافته‌ها: در کتب پزشکی پس از ذکر عامل چاقی و برشمردن ضررها و بیماری های ناشی از آن به روش های کاهش وزن می‌پردازد که شامل تدبیر با غذا و امور حفظ صحت (تغییر سبک زندگی) می‌باشد. در کتب مفردات دارویی به دو دسته دارو اشاره شده است: داروهای مهزل (لاغر کننده) و داروهای مسقط اشتها. با بررسی کتب معتبر داروهای مفرد 16 ادویه مهزل و 14 ادویه مسقط اشتها استخراج شد. در کتب قرابادین نیز هشت فرمولاسیون مختلف مهزل متشکل از 30 ادویه مفرده شناسایی شد. نتیجه گیری: با توجه به شیوع چاقی و عوارض ناشی از آن و نیز قابلیت طب سنتی ایران، بررسی و آزمایش راهکارها و داروهای ارائه شده توسط این مکتب می‌تواند موضوع تحقیقات هدفمند و ارزشمندی جهت رفع این مشکل کمک کننده باشد. کلیدواژه‌ها:  چاقی، داروسازی، طب سنتی ایران، مهزل.